آرتروز زانو (Knee Osteoarthritis )
درمان آرتروز زانو و مراحل آن
یکی از عوارض و بیماری‌های رایج در جامعه کنونی، آرتروز از نوع زانو است که تعداد زیادی از افراد را در نقاط مختلف جهان درگیر کرده است. برای این عارضه، روش‌های درمانی متعددی نیز وجود دارد. آرتروز زانو در کلینیک‌های ارتوپد فنی به چند شیوه و در چند مرحله، انجام می‌گیرد. در حقیقت با توجه به اینکه آرتروز زانو در چه سطحی از پیشرفت قرار گرفته باشد برای آن روش‌های درمانی مختلفی در نظر گرفته شده و اجرا می‌شود.
به طور کلی آرتروز و یا استئو آرتریت در زانو به ۵ مرحله تقسیم می‌شود. در این مراحل ۵ گانه پیشرفت عارضه و نوع درمان آن با یکدیگر متفاوت است. برای نمونه در مرحله صفر این بیماری، زانوی فرد، زانویی طبیعی و سالم است و مرحله چهارم این عارضه، شدیدترین شکل و نوع پیشرفته این بیماری به شمار میرود.
بنابراین لازم است حتما قبل از درمان این بیماری، از مرحله بیماری و میزان پیشرفت آن در زانوی فرد اطمینان حاصل کنیم و سپس به درمان ان اقدام کنیم. در ادامه به بیان هر یک از مراحل بیماری آرتروز زانو و روش درمان مخصوص آن خواهیم پرداخت.
بالا رفتن سن ،مخصوصا از چهل سالگی به بعد میتواند طیف وسیعی از افراد رو در مظان ابتلا به انواع ارتروزقرار بدهد . آرتروزمفصل زانو، شایعترین بیماری تخریبی ازمیان مفاصل بدن می‌باشد. میزان ابتلا در زنان نسبت به مردان بیشتر است.
آرتروز که یک بیماری تخریبی در مفصل است و ازآن به بیماری مفصلی پیشرونده نیز یاد کی یاد می‌شود. این عارضه با نام هایی همچون استئوآرتریت و استئوآرتروز نیز به کار می رود. به تخریب پیشرونده مفصل نیز جامعه ما به نام. با توجه به اینکه بیماری با افزایش سن پیشرفت می‌کند به آرتریت پیری نیز معروف است. علاوه برسن، علل ژنتیکی، نوع شغل و حرفه، چاقی، عوامل هورمونی و نژاد نیز میتواند در بروزاین بیماری دخیل باشند.
مهمترین نشانه آرتروز زانو:
مهمترین مشخصه آرتروز، تخریب تدریجی غضروف مفصلی قسمت دو انتهای هر استخوان، از غضروف که بافتی است انعطاف‌پذیر ساخته شده‌است. با شروع بیماری آرتروز زانو، غضروف انتهای تحتانی استخوان فمور (ران) و غضروف قسمت فوقانی استخوان درشت‌نی به تدریج دچار تغییرات تخریبی (دژنراتیو) می‌گردد. به همین ترتیب درگیری و آسیب غضروف کشکک به آرتروز این ناحیه منجر می‌شود؛ بنابراین آرتروز مفصل زانو در دو ناحیه تیبیوفمورال (مفصلی که بین استخوان ران و ساق ایجاد می‌شود) و مفصل کشککی-رانی میتواند ایجاد شود.
علت اصلی تخریب غضروف در بیماری آرتروز، عدم وجود عروق خونی جهت تغذیه این ناحیه می‌باشد و ازطرفی غضروف مفصلی فاقد عصب است و به هنگام آسیب دردی حس نمی‌شود که همین مسئله زمینه تخریب بیشتر را فراهم می‌کند. البته تغذیه غضروف از طریق غشاء و حرکات مفصل انجام می‌شود
عوامل زمینه ساز
عواملی که روند آرتروز زانو را تسهیل میکنند عبارتنداز:
۱- ضربه
پارگی عناصر مفصل زانو (مثلاً منیسک‌ها، رباط‌ها و کپسول مفصلی) ۲
۳-بیماری کندرومالاسی کشکک (نرم شدن غضروف زیر کشکک) و موارد دررفتگی مکرر آن
۴-شکستگی‌ها ی درون مفصلی و دررفتگی‌ها
۵-وجود بیماری‌های مفصلی (همانند آرتریت روماتوئید یا بیماری عفونی در مفصل و…)
۶-تغییر شکل‌ها (دفورمیتی‌ها) ی مفصل زانو که عبارتنداز:
پای ضربدری
پای پرانتزی
خم شدن مفصل ز
حرکت بیش از اندازه مفصل به سمت عقب یا عقب زدگی زانو
منبع:
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B2_%D8%B2%D8%A7%D9%86%D9%88
عوامل خطرزا ارتروز زانو:
آرتروز و ساییدگی زانو معمولاً از سن بالای 50 سال بارز می شود. اما بعضی از شرایط مانند:
ژنتیک قوی
فشار زیاد به زانو
شکستگی های اندامهای تحتانی
شرایط را برای ابتلا به آرتروز زانو مستعدتر می کند.
درجات آرتروز زانوی من چقدر است؟
آرتروز زانو بر اساس معاینه و عکس ساده و سایر آزمایشات به 4درجه تقسیم می شود که درجه آخر آن (شماره 4) قابل درمان با درمانهای طبی نمیباشد و لزوما باید با جراحی مفصل تعویض شود. اما عمدتا بیمارانی که به پزشک مراجعه می کنند در درجه 2 یا 3 آرتروز زانو قرار دارند و درمانهای جدید طب فیزیکی در این مراحل بسیار برای آنها کمک کننده می باشد.چنانچه بیمار در مراحل ابتدایی ابتلا مراجعه نماید مرحله درمان راحت تر و سریعتر انجام می شود.
علت آرتروز زانو و ساییدگی زانو:
آرتروز زانو یکی از انواع آرتریت زانو می باشد. ایجاد آرتروز زانو تا حدودی مرتبط با با مسائل ژنتیکی و نژادی بوده و احتمال ابتلا به ارتروز زانو در خانمها از اقایان بیشتر می باشد.
بالا رفتن سن و سال
بیشترین عامل ایجاد زانو درد و آرتروز زانو افزایش سن و کهولت مفصل زانو می باشد.ابتلا به بیماری آرتروز زانو در زنان با سن کمتر از ۴۵ سال تنها ۲% و در زنان بین ۶۴-۴۵ سال میزان شیوع تا ۳۰% نیز بالا میرود. در زنان بالای سن ۶۵ سال شیوع آرتروز زانو ۶۸% می باشد.
ضربه‌های شدید و استفاده زیاد از مفصل زانو
از سایر عوامل موثر در ابتلا به آرتروز زانو وارد شدن ضربه و همچنین استفاده و کار زیاد این مفصل می باشد.
پارگی کامل رباط ACL و آسیب منیسک
این عامل نیزمی تواند زمینه سازی باشد برای ارتروز زودرس زانو. از جمله عواملی که در این زمینه تاثیرگذار می باشد کوهنوردی غیر اصولی و بالا رفتن های مکرر از پله و همچنین دو زانو و چهار زانو زدن های ممتد می باشد.
چاقی
از عوامل اصلی احتمال ابتلا به آرترو زانو ، چاقی می باشد. آمارها نشان می دهند که با هر کیلوگرم افزایش وزن فشار روی زانو حدود 4 برابر افزایش می یابد و این فشار و در روی پله ها حدود 16 برابر می شود.
جالب است بدانید کاهش وزن به میزان ۵ کیلوگرم ایجاد درد زانو و خود ارتروز ازنو را ۵۰% کاهش می‌یابد.
رژیم غذایی برای آرتروز زانو
تغذیه مناسب، کلید اصلی جلوگیری از انواع بیماری‌ها از جمله آرتروز است. اولین مرحله اصلی در درمان آرتروز، رساندن وزن به حد ایده آل است. وزن اضافی باعث ایجاد فشار بر روی مفاصل و در نتیجه عوارض آرتروز می‌گردد.
در رعایت رژیم غذایی موارد زیر را در نظر بگیرید:
حاوی فیبر بیشتری باشد (فاقد مواد شیمیایی آلوده که باعث ایجاد استرس در بدن می شود)
مصرف بیشتر میوه‌ها و سبزی‌جات تازه
مصرف دانه‌ها و غلات سبوس‌دار
مصرف ماهی‌های آب‌های سرد از جمله ماهی آزاد (سالمون)
از مصرف چربی‌های اشباع، روغن‌های هیدروژنه یا جامد، غذاهای پرچرب و سرخ کرده و شکر اجتناب کنید، چرا که این مواد غذایی باعث ایجاد اسیدیته بالای محیط داخلی مفاصل شده، و این حالت موجب درد بیشتری در مفاصل و در نتیجه التهابات آنها می‌شود.
مصرف میوه، سبزی، غلات کامل (تصفیه نشده وسبوس دار)، آجیل، دانه‌های خوراکی و ماهی باعث کاهش التهاب مفاصل یا آرتروز می‌شوند.
گوشت های پرچرب، تخم مرغ، مارگارین، کره، کافئین، الکل، شکر سفید، تنباکو و محصولات لبنی باید از رژیم غذایی حذف شوند.
در حدود یک سوم از افرادی که از بیماری آرتریت روماتوئید رنج می‌برند به سولانین‌ها و یا بعضی گیاهان حساس‌اند، که از آن جمله می‌توان سیب زمینی، فلفل‌ها، بادمجان، گوجه فرنگی و تنباکو را نام برد که باید از رژیم غذایی این گروه از افراد حذف گردد.
توصیه می شود که حداقل ۶ تا ۸ لیوان آب در طول روز جهت دفع سموم از بدن مصرف شود.
علائم آرتروز زانو:
آنچه در بیماران آرتروز مورد اقرار قرار می گیرد آن است که تمامی آنها زانو درد خود را به صورت دردی عمقی در عمق زانو توصیف میکنند.
این در حالی است که درد با کارکردن مفصل مثلا راه رفتن تشدید می شود و با استراحت کاهش می یابد. نکته اینجاست که با پیشرفت ارتروز ممکن است درد دائمی شود.
از ویژگیهای بارز این بیماری سفتی و خشکی و زانو درد صبحگاهی در هنگام بیدار شدن از خواب یا بعد از مدتی دوره بی‌فعالیتی و بی‌تحرکی می باشد.
گرچه معمولا پس از تقریبا ۳۰ دقیقه خشکی و کمی دردتسکین پیدا می‌کند. در این بیماری، بیمار اغلب برای حرکت مفاصل خود گاهی خم کردن و گاهی راست کردن با مشکل مواجه می شود. همچنین فرد قادر نیست به دلیل زانو درد و خشکی زانو آنرا را خم و راست کند.
تغییرات مشاهده شده در اشعه ایکس
تشخیص آرتروز زانو
تشخیص آرتروز زانو به کمک معاینه بالینی و عکس ساده زانو در کنار رد کردن بعضی از بیماری‌های احتمالی دیگر توسط پزشک متخصص آرتروز زانو باشد.
در معایناتی که پزشک متخصص طب فیزیکی و یا ارتوپد از بیمار انجام می دهد بر اساس ویژگیهای بالینی بیمار و پس از آن بررسی عکس رادیولوژی صورت می گیرد.
از کجا بفهمیم ارتروز زانو داریم ؟
بهترین راهی که برای اینکه خودمان بفهمیم ارتروز زانو داریم یا نه اول این است که ببینیم صدای قرچ و قروچ یا به اصلاح علمی کریپتاسیون در زانو داریم یا نه. خشکی صبحگاهی زانو هم به نفع آرتروز زانو است . سن ما برای آرتروز باید بالای ۴۵ سال باشد . اگر این علائم را دارید با عکس ایستاده زانو ارتروز را ارزیابی کنید .
هر چند معمولا ارتروز جوانی ناشایع می باشد و ارتروز معمولا در اثر افزایش سن و معمولا بالای ۵۰ سال ایجاد می شود ولی در اثر شکستگی یا ورزش های سنگین مانند تردمیل غیراصولی و یا کوهنوردی سنگین و یا عدم درمان پارگی رباط های صلیبی آرتروز زانو در جوانی و به صورت زودرس گاهی ایجاد می شود.
درمان آرتروز زانو چیست؟
امروزه درمان آرتروز زانو مانند سالهای گذشته نبوده و طب های نوین نظیر طب فیزیکی و توانبخشی پیشرفت های زیادی در زمینه کاهش درد و درمان آرتروز زانو در مراحل مختلف بیماری را داشته است.
درمان آرتروز زانو با روش های بدون جراحی رعایت دوره‌های متناوب استراحت در طول روز
شایان ذکر است بی‌حرکت کردن کامل مفصل دردناک و مثلا گچ گرفتن یا اتل زانو لازم نیست.
اصلاح انحرافات و حالت بد زانو، کمر یا کف پا
بیماری آرتروز زانو ممکن است به علت وضعیت بد کل اسکلت بدن از زانو تا کمر یا کف پا ایجاد شده یا تشدید شود.
در این حالت با تصحیح قوس کمر و درمان کف پای صاف و نیز استفاده از کفی مخصوص در موارد زانوی پرانتزی می تواند مفید باشد.
خودداری از تحمیل بار اضافی به مفصل زانو = کاهش فشار روی مفصل زانو
بیمار مبتلا به آرتروز زانو و سایدگی زانو، باید از ایستادن های طولانی، زانو زدن و چمباتمه زدن خودداری نمایید.
داروی غضروف ساز برای ارتروز زانو
در داروخانه ها شما محصولات متعددی را می‌بینید که تحت عنوان غضروف ساز برای درمان ساییدگی و آرتروز زانو ارایه می شود. داروهای مانند پیازکلیدین و یا آوکلیدین به دلیل ترکیبات آوکادا و سویا در یک دوره کوتاه و با دوز کافی به شما توصیه می‌شود.
داروهای مکمل یا داروهای دیگر عبارت است از:
گلوکزامین و کندرویتین پیشرفت آرتروز را آهسته می‌کند و علائم را تسکین می‌دهد. گلوکزامین و کندرویتین هر دو در بدن تولید می‌شود و از جمله موادی هستند که داخل و اطراف سلول‌های غضروف وجود دارند. توانایی غضروف برای ترمیم و بازسازی محدود است. مکمل‌های گلوکزامین به ترمیم آهسته سلولی و تولید غضروف کمک می‌کند. کندرویتین احتباس آب و خاصیت ارتجاعی غضروف را بهبود می‌دهد و مانع تجزیه و از بین رفتن غضروف توسط آنزیم‌ها می‌شود. گلوکزامین و کندرویتین التهاب را نیز کاهش می‌دهند.
اسیدهای چرب امگا3: امگا 3 دارای ویژگیهای ضدالتهابی است و میزان آنزیم‌های عامل تجزیه غضروف را کاهش می‌دهد. روغن ماهی یا روغن بذر کتان از منابع غنی امگا 3 محسوب می‌شود.
متیل سولفونیل متان (MSM):این دارو از ترکیبات آلی سولفور موجود در اکثر خوراکی‌های تازه، مانند میوه، سبزی، غلات، شیر و فراورده‌های حیوانی، تهیه می‌شود.
قرص ارتروز زانو چیست ؟ در واقع اکثر قرص هایی که تحت عنوان قرص ارتروز زانو شناخته می شوند همین انواع مکمل های گلوکوزامین می باشند . البته در تجربه شخصی اینجانب قرص کاریژن فورت و کارتیجن مکس رضایتمندی خوبی در بیناران ایجاد می کند
ژل‌های زانو
ژل هیالورونیک اسید از قدیم هم با عناوینی مانند تاج خروس و... در بازار ژل های زانو بود. اما اکنون با پیشرفت علم پزشکی و دارویی ژل های بسیار قوی و خوبی مانند هیالوبریکس و آرترومک و لوبراویکس به کمک بیماران شتافته و هم کیفیت اثر بهتر از نظر ماندگاری دارد و هم جز اثر مکانیکیال ژل، اثرات درمانی هم پیدا کرده اند. یک درمان رایج و معجزه آسا برای بیماران مبتلا به آرتروز زانو ترکیب ژل و اوزون می باشد که بسیاری از بیماران از آن راضی هستند.
هزینه تزریق ژل زانودر کلنیک پیشگام در سال 96 در هر زانو 80 هزار تومان مطابق مصوبه وزارت بهداشت ایران می باشد.
دیگر تزریقات مفصل مانند تزریق کورتیکواستروئید نیز میتواند در کاهش علائم و درمان آرتروز زانو موثر باشد.
درمان گیاهی آرتروز زانو
زنجبیل، گیاه پنجه شیطان (با عنوان دارویی Cat Claw)، زعفران، ترکیب سیاهدانه و عسل در درمان گیاهی ساییدگی زانو موثر هستند. در بین روغن های مالیدنی به زانو توصیه ما ترکیب روغن زیتون و روغن سیاهدانه و برای افرادی که به آن حساسیت دارند روغن شترمرغ می‌باشد.
نه تنها روغن سیاهدانه برای ارتروز زانو و کاهش درد و نرم شدن ان مفید است ، ترکبب ۴ واحد سیاهدانه و ۲ واحد عسل و ۱ واحد سرکه تحت عنوان شربت اخلاط ثلاثه به عنوان درمان سنتی ارتروز زانو در طب اسلامی تجویز می شود .
وسایل کمکی که به ارتروز زانو کمک می کند
وسایل کمکی درد و خشکی یا گرفتگی زانو را کاهش و توانایی حرکتی بیمار را افزایش می‌دهند و کمک میکنند تا بیمار با اعتماد به نفس بیشتری فعالیت‌های خود را انجام دهد.
در ادامه با متداول‌ترین وسایل کمکی آشنا می‌شویم.
کفی کفش
کفی طبی کفش، نیرویی را که از کف پا به زانو منتقل می‌شود، جذب می‌کند و فشار روی مفصل را کاهش می‌دهد. این کفی به ویژه برای بیمارانی مناسب است که تمام روز روی سطوح بتونی یا چوبی می‌ایستند.جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد کفی های طبی مجموعه ی فاخر می توانید به این لینک مراجعه بفرمایید
زانوبند طبی
حتی زانوبندهای بسیار ساده، مانند اسلیو (ساق) نئوپرن با حفره‌ای برای زانو، استخوان را ثابت نگه می‌دارد و درد را تسکین می‌دهد. گاهی اوقات سطح زانو به صورت ناهموار ساییده می‌شود، در چنین مواردی زانوبند سفارشی که بار تحمیل شونده روی زانو را جذب می‌کند، بسیار مفید خواهد بود. به طور خلاصه اقدامات غیر دارویی تخصصی و درمان غیر جراحی آرتروز زانو در کلنیک ارتوپد فنی فاخر شامل موارد زیر است :
الکترو اکوپانکچر یا طب سوزنی به روش های غربی و TCM
درمان های دستی زانو وجا اندازی نیمه در رفتگی ها
تکنیک های کششی زانو جهت رهاسازی بافت چسبنده
فیزیوتراپی با پیشرفته ترین لیزرها
پرولو تراپی زانو
PRP زانو
تجویز ورزش درمانی
ازن درمانی زانو
شاک ویو تراپی زانو
رادیوفرکوانسی زانو
استفاده از پلاسما وان به عنوان یکی از جدیدترین مدالیتی های درمان ارتروز زانو
ساخت زانوبند خاص
GII مخصوص آرتروز
امیدواریم ،اطلاعات و روش های مناسبی جهت مراحل درمانی این عارضه خدمتتان ارایه کرده باشیم ،جهت کسب اطلاعات بیش تر در مورد خدمات کلینیک ارتوپد فنی فاخر می توانید به آدرس ما در اینترنت مراجعه کرده و با تماس با مجموعه ی ما از خدمات درمانی کلینیک فاخر، کمال استفاده را داشته باشید
منبع:کلینیک فاخر
